Ο Κώστας Γαβράς είναι από τους πιο γνωστούς κινηματογραφιστές παγκοσμίως· είναι ο σκηνοθέτης που δημιούργησε ένα καινούργιο κινηματογραφικό είδος, το πολιτικό θρίλερ, θέτοντας τις χολιγουντιανές φόρμες στην υπηρεσία της αμφισβήτησης και της αντίστασης. Γεννήθηκε στα Λουτρά Ηραίας Αρκαδίας το 1933 και μεγάλωσε στην Αθήνα. Ενταγμένος στην Αριστερά, όπως και ο πατέρας του, εγκατέλειψε την Ελλάδα το 1952, λόγω του δυσμενούς πολιτικού κλίματος, και εγκαταστάθηκε στο Παρίσι. Στην Ελλάδα, άλλωστε, λόγω των πολιτικών φρονημάτων του πατέρα του, δεν θα μπορούσε να σπουδάσει.
Σπούδασε Φιλολογία στην Σορβόνη και στη συνέχεια κάνοντας το όνειρό του πραγματικότητα φοίτησε στη Σχολή Κινηματογράφου του Παρισιού (IDHEC). Ώσπου ν' αποφοιτήσει, το 1959, είχε αντιληφθεί ότι η «σκηνοθεσία δεν διδάσκεται». Είναι χαρακτηριστική, άλλωστε, η δήλωσή του πως «Η σκηνοθεσία είναι μια υπόθεση αποκλειστικά προσωπικού οράματος, επιδεξιότητας και, ιδιαίτερα ταλέντου». Ξεκίνησε την κινηματογραφική του σταδιοδρομία ως βοηθός σκηνοθέτη, κοντά σε γνωστά ονόματα του γαλλικού κινηματογράφου (Ιβ Αλεγκρέ, Ρενέ Κλεμάν, Ρενέ Κλερ, Ζακ Ντεμί), προτού σκηνοθετήσει το 1965 την πρώτη ταινία του με τίτλο «Το τραίνο των δολοφόνων» («Compartiment tueurs»), ένα θρίλερ στον ρυθμό και την ατμόσφαιρα των αμερικανικών ταινιών του είδους.
Το 1969 ήταν η χρονιά της παγκόσμιας αναγνώρισης του Κώστα Γαβρά. Το πολιτικό δράμα «Ζ», βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Βασίλη Βασιλικού για την δολοφονία του βουλευτή της Αριστεράς Γρηγόρη Λαμπράκη στην Θεσσαλονίκη το 1963, γνώρισε μεγάλη επιτυχία διεθνώς και συζητήθηκε πολύ σε μια εποχή που η Ελλάδα βρισκόταν κάτω από την μπότα των συνταγματαρχών. Η ταινία κέρδισε το Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας και ο Γαβράς ήταν υποψήφιος για το Όσκαρ σκηνοθεσίας.
Ύστερα από τη μεγάλη επιτυχία του «Ζ», ο Γαβράς στράφηκε και σ’ άλλα κοινω­νικά και πολιτικά θέματα που τον ενδιέφεραν. Ήταν -και παραμένει- στρατευμένος στο αίτημα για ελευθερία και έτοιμος να καταγγείλει κάθε εκτροπή προς τον ολοκληρωτισμό. Σύμφωνα με τον ίδιο, άλλωστε, «Η τέχνη είναι αντίσταση… Η τέχνη προσπαθεί να ανοίξει μικρούς δρόμους δεξιά και αριστερά, να δείξει άλλα πράγματα και να είναι εναντίον της συνήθειας».
Για πολλούς, κορυφαία ταινία του θεωρείται το πολιτικό θρίλερ «Ο αγνοούμενος» («Missing») του 1982, θέμα της οποίας είναι οι προσπάθειες ενός απολιτικού Αμερικανού επιχειρηματία (Τζακ Λέμον) να ανακαλύ­ψει τι απέγινε ο γιος του στη Χιλή του στυγερού δικτάτορα Πινοσέτ. Η ταινία απέσπασε τον Χρυσό Φοίνικα του Φεστιβάλ των Καννών (μαζί τον «Δρόμο» του τούρκου Γιλμάζ Γκιουνέι) και το Όσκαρ σεναρίου (1983).
Ο Κώστας Γαβράς διατηρεί μαζί με τη σύζυγό του, Μισέλ Ρε, την εταιρεία παραγωγής K.G. Productions. Τα τρια παιδιά τους, Αλεξάντρ Γκαβράς, Ζουλί Γκαβράς, και Ρομέν Γκαβράς, ακολουθούν τα βήματα του Κώστα Γαβρά στην κινηματογραφία.

ΚΑΚΟΓΙΑΝΝΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ

ΒΟΥΛΓΑΡΗΣ ΠΑΝΤΕΛΗΣ