Η Τώνια Μαρκετάκη είναι μία από τις σημαντικότερες σκηνοθέτριες της γενιάς της. Γεννήθηκε το 1942 στον Πειραιά. 

Το 1960 έφυγε για το Παρίσι, όπου και σπούδασε στο Ινστιτούτο Ανώτατων Κινηματογραφικών Σπουδών (IDHEC) στο τμήμα εικονοληψίας (οπερατέρ, διεύθυνση φωτογραφίας). Το κλίμα της εποχής απέτρεπε τις γυναίκες (ανεπίσημα) να ενταχθούν στο τμήμα σκηνοθεσίας. Στην IDHEC σπούδαζαν εκείνη την εποχή οι Θεόδωρος Αγγελόπουλος, Αλέξης Γρίβας, Σταύρος Κωνστανταράκος, Νίκος Παναγιωτόπουλος και Λάμπρος Λιαρόπουλος, οι οποίοι μαζί με την Τώνια Μαρκετάκη και άλλους θα αποτελέσουν την περίφημη γενιά του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου (ΝΕΚ). Το 1963 επέστρεψε στην Ελλάδα, όπου για τα επόμενα χρόνια εργάστηκε ως δημοσιογράφος, κριτικός, ραδιοφωνικός παραγωγός, δακτυλογράφος στη Βουλή των Ελλήνων (τρεις μήνες) και βοηθός σκηνοθέτη (για λίγο) στην ταινία «Μίσος» του Βασίλη Παπάζογλου.

Η Μαρκετάκη αντιτάχθηκε στη στρατιωτική χούντα. Συνελήφθη, καταδικάστηκε και φυλακίστηκε για τέσσερις μήνες, αλλά κατάφερε να δραπετεύσει και να διαφύγει αρχικά στο Παρίσι, έπειτα στο Λονδίνο για να εγκατασταθεί εν τέλει στο Αλγέρι, όπου εργάστηκε σαν παραγωγός ταινιών για αγρότες (1969-1971). Μετά την πτώση της Δικτατορίας επέστρεψε στην Ελλάδα και εργάστηκε ως καλλιτεχνική συντάκτρια και κριτικός κινηματογράφου σε εφημερίδες και περιοδικά, και συνδέθηκε με το περιοδικό «Σύγχρονος Κινηματογράφος». Επίσης, συμμετείχε στο συνδικαλιστικό κίνημα εντασσόμενη στην Εταιρεία των Ελλήνων σκηνοθετών.

Σκηνοθέτησε τρεις ταινίες μεγάλου μήκους. Για την ταινία της Ιωάννης ο βίαιος, που θεωρείται ορόσημο του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου, βραβεύτηκε με βραβείο σκηνοθεσίας και σεναρίου στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης. Η Μαρκετάκη δυσκολεύτηκε να εξασφαλίσει χρηματοδότηση για τις ταινίες της. Η δεύτερη κινηματογραφική της απόπειρα με τίτλο «Ο Άνθρωπος που Χάθηκε» (1976) παρέμεινε ανολοκλήρωτη. Μετά από πολλά χρόνια ακολούθησε η Η τιμή της Αγάπης (1984), βασισμένη στο μυθιστόρημα του Κωνσταντίνου Θεοτόκη και οι Κρυστάλλινες νύχτες (1992) σε σενάριο της ίδιας και της Μαλβίνας Κάραλη. Σκηνοθέτησε την τηλεοπτική σειρά Το Λεμονόδασος (1978), που αποτελεί μεταφορά του μυθιστορήματος του Κοσμά Πολίτη.

Το 1980 σκηνοθέτησε για το ΚΘΒΕ δύο μονόπρακτα: «Το Τέλος» του Γιώργου Χριστοφιλάκη και το «Ένα Παράξενο Απόγευμα» του Αντώνη Δωριάδη. 

Έφυγε από τη ζωή ξαφνικά, από έμφραγμα του μυοκαρδίου, στις 26 Ιουλίου του 1994.

ΦΕΡΡΗΣ ΚΩΣΤΑΣ

ΛΙΑΠΠΑ ΦΡΙΝΤΑ