Η Μαρία Πλυτά, σκηνοθέτιδα του κινηματογράφου, πεζογράφος, θεατρική συγγραφέας και δημοσιογράφος, γεννήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 1915 στη Θεσσαλονίκη. Λίγο μετά την Κατοχή, εκδόθηκαν τα δύο της μυθιστορήματα, τα Δεμένα φτερά (1944) και οι Αλυσίδες (1946). 

Το 1947 ξεκίνησε να δουλεύει στον κινηματογράφο, συμμετέχοντας αρχικά ως καλλιτεχνική διευθύντρια στην ταινία του Γιώργου Τζαβέλλα Μαρίνος Κοντάρας με τον Μάνο Κατράκη. Το 1950 γύρισε την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της, Τ’ αρραβωνιάσματα, βασισμένη στο ομώνυμο ηθογραφικό δράμα του Δημήτρη Μπόγρη, με πρωταγωνιστές τους Αιμίλιο Βεάκη, Ντίνο Ηλιόπουλο, Δήμο Σταρένιο κ.ά. Ήταν η πρώτη Ελληνίδα σκηνοθέτιδα, σε μια εποχή που οι άνδρες κρατούσαν γερά τα ηνία της 7ης Τέχνης, και που ακόμα η Ελλάδα παλλόταν από τη φτώχεια και τις συνέπειες του πολέμου.

Με δεδομένο τις εξαιρετικά δύσκολες για τον ελληνικό κινηματογράφο συνθήκες των δεκαετιών του ’50 και ’60, είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι η Πλυτά γύρισε δεκαεπτά συνολικά ταινίες και υπέγραψε τα σενάρια και το μοντάζ των ταινιών Ζήλια (1963) και Ανάμεσα σε δυο γυναίκες (1967).

Η Πλυτά θεωρείται μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες του πρώιμου μεταπολεμικού κινηματογράφου, καθώς, παράλληλα με άλλους σκηνοθέτες, καθόρισε την κινηματογραφική γλώσσα της εποχής.

Έγινε κυρίως γνωστή από μελοδράματα της δεκαετίας του 1960, μερικά από τα οποία έχουν αφήσει ιστορία χάρη στην «υιοθεσία» τους από την τηλεόραση: Ο λουστράκος, Ο ανήφορος, Ο εμποράκος.

Στη δύση της ζωής της και πολλά χρόνια μετά τη σκηνοθεσία της τελευταίας ταινίας της Η άγνωστη της νύχτας, το 1970, η Πλυτά εργαστηκε ως ρεπόρτερ γράφοντας εκτενή άρθρα κοινωνικού προβληματισμού για λογαριασμό εφημερίδων και περιοδικών.

Ο Κώστας Φέρρης, μιλώντας για την Πλυτά, ανέφερε: «Μόνη της η Μαρία Πλυτά επέλεξε έναν λαϊκό κινηματογράφο που μέσα από τη δική της καλλιέργεια εξυπηρέτησε για να αναδείξει ακριβώς τα ανθρωπιστικά στοιχεία των ταινιών. Αυτά που πραγματικά χρειαζόταν ο ελληνικός λαός, το ελληνικό κοινό, ο ελληνικός κόσμος. Και δεν κατέφυγε σε καμία ευκολία, σε καμία φτήνια, σε καμία κερδοσκοπική υποχώρηση σε οτιδήποτε αφορούσε τα θέματά της και τη σκηνοθεσία της».

ΛΑΣΚΟΣ ΟΡΕΣΤΗΣ

ΦΕΡΡΗΣ ΚΩΣΤΑΣ