Στις 31 Μαΐου 2021, ο υφυπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, αρμόδιος για τα θέματα του Σύγχρονου Πολιτισμού του ΥΠΠΟΑ, κύριος Νικόλας Γιατρομανωλάκης, σε πολυσέλιδο, αναλυτικό κείμενό του, απάντησε σε ερώτηση που του απηύθυναν 51 βουλευτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης με θέμα: «Αδιαφορία και έλλειψη πολιτικής για τον κινηματογράφο».

Κατ’ αρχάς, θέλουμε να επισημάνουμε ότι ο δημόσιος διάλογος ανάμεσα στα κόμματα εξουσίας δείχνει ότι ίσως, επιτέλους, έχουν αντιληφθεί αυτό που καιρό τώρα επισημαίνουμε: την τραγική κατάσταση μαρασμού στην οποία έχουν οδηγήσει σπασμωδικές και με λάθος στόχευση πολιτικές χρόνων και το επαγγελματικό και δημιουργικό αδιέξοδο στο οποίο έχουν βρεθεί χιλιάδες εργαζόμενοι. Ωστόσο, από τις απαντήσεις του κ. υφυπουργού στα ποικίλα θέματα της ερώτησης προκύπτει μια σειρά από σοβαρά συμπεράσματα, αποκαλυπτικά χρόνιων πολιτικών νοοτροπιών και πρακτικών, που μας προβληματίζουν.

Οι τοποθετήσεις του κ. υφυπουργού, συχνά κοινότυπες και δογματικού τύπου, («εμείς τα κάνουμε όλα καλά…») δεν απαντούν, επί της ουσίας σε κανένα από τα ερωτήματα.

Υπερηφανεύεται ότι το νυν Διοικητικό Συμβούλιο του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου που, κατ’ ουσίαν, ο ίδιος επέλεξε και διόρισε, διεκπεραίωσε, «με ταχύτητα 377 εκκρεμή και αδιάβαστα σχέδια που κληρονομήθηκαν από προηγούμενες διοικήσεις οι οποίες διορίστηκαν επί των ημερών διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ…» 

Με «ταχύτητα», λες και το πρόβλημα είναι απλώς γραφειοκρατικό, να μοιράσουμε τα ψιχία που έχουμε. Δεν γνωρίζετε εσείς, κ. υφυπουργέ, και, κυρίως, δεν γνωρίζει το ΔΣ του Κέντρου που όπως υποστηρίζετε «απαρτίζεται από πρόσωπα εγνωσμένου κύρους, με υψηλό αίσθημα ευθύνης και γνώση του κινηματογραφικού χώρου», ότι τα 4.440.500 ευρώ που μοίρασε για να υλοποιηθούν τα 80(!!) προγράμματα ισοδυναμούν με τον προϋπολογισμό μιας καλής ευρωπαϊκής ταινίας; Γιατί, αλήθεια, το ΔΣ του ΕΚΚ δεν διεκδίκησε, ως όφειλε και όπως ήταν αναγκαίο, πρόσθετη οικονομική ενίσχυση από το ΥΠ.ΠΟ.Α; Είναι βολική βέβαια αυτή η «τακτοποίηση»…

Ναι, αλλά αυτό δεν είναι Διοικητικό Συμβούλιο «με κύρος και γνώση», είναι υποτακτικοί σας ή έτσι τους κάνετε να μοιάζουν, κύριε υφυπουργέ…

Δεν μάθατε για το πρωτοφανές γεγονός, που έχει προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις μέσα στους κόλπους των διαγωνισθέντων, ότι τέσσερις από τους αναγνώστες (readers) που διάβασαν τα σχέδια και πρότειναν τις χρηματοδοτήσεις, χρηματοδοτήθηκαν και οι ίδιοι; Έτσι εννοείτε τη διαφάνεια και την αξιοπιστία; 

Γιατί το ΔΣ του ΕΚΚ, που «είναι αφοσιωμένο στο σύνολο της ελληνικής κινηματογραφίας», δεν σεβάστηκε καταξιωμένους κινηματογραφικούς δημιουργούς με διεθνώς αναγνωρισμένο δημιουργικό έργο και τους απέκλεισε από τις χρηματοδοτήσεις, πετώντας δεκάδες σχέδιά τους στο καλάθι των αχρήστων;

Λέτε ότι το παρόν ΔΣ του Κέντρου «…είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό και αξιόπιστο και αφοσιωμένο στο σύνολο της ελληνικής κινηματογραφικής κοινότητας και όχι σε φατρίες και υπό-ομάδες…». Μένουμε κατάπληκτοι από την ανακάλυψη και την αποκάλυψή σας… Ποιο είναι, αλήθεια, κ. υφυπουργέ το σύνολο της ελληνικής κινηματογραφικής κοινότητας; Είναι η υπό-ομάδα που διακηρύσσει δημόσια ότι, «…δίπλα στους ενεργούς κι εξωστρεφείς επαγγελματίες του ελληνικού κινηματογράφου, θα υπάρχουν πάντα κι αυτοί που αντιμετωπίζουν το επάγγελμά μας με λογικές παρωχημένες και με μικρόνοια. Οι φωνές αυτές ήταν και παραμένουν μειοψηφία κι, ως τέτοιες, θα απομονωθούν από τις υγιείς δυνάμεις του ελληνικού κινηματογράφου.»;!!

Αλήθεια, κ. υφυπουργέ, ταυτίζεστε με αυτή τη φασίζουσα, διχαστική λογική; Είναι ψέμα ότι το ΔΣ του ΕΚΚ φαίνεται ευθυγραμμισμένο με αυτή την υπό-ομάδα, αφού απαξίωσε δεκάδες δημιουργούς παλαιότερων γενεών, μαζί με την συντριπτική πλειοψηφία των νέων, και ενέκρινε σε 3-4 παραγωγούς αυτής της υπό-ομάδας από δύο έως τέσσερα προγράμματα τα οποία προικοδότησε με το 50% περίπου του ποσού που διατέθηκε συνολικά;

Και ένας καλόπιστος θα έλεγε… «εντάξει 3-4 παραγωγοί είχαν τις καλύτερες κατά τεκμήριο προτάσεις και λογικό είναι να επιλεγούν…» Έλα όμως που αυτή η υπό-ομάδα προωθεί τα τελευταία 10 χρόνια με ανορθόδοξα και προτείνει πιεστικά ή ακόμη και επιβάλλει κάθε φορά διοικήσεις της αρεσκείας της στο ΕΚΚ και ως συντεχνία, απομυζούν το μεγαλύτερο μέρος από τις ετήσιες χρηματοδοτήσεις του ΕΚΚ.

Ουδέν κρυπτόν υπό τον ήλιο, κ. υφυπουργέ…

Όσον αφορά τον Κανονισμό Χρηματοδοτικών Προγραμμάτων, υπογράψατε, κ. υφυπουργέ, ένα παρωχημένο κείμενο το οποίο διαιωνίζει τη γραφειοκρατία του ΕΚΚ και θέτει πάλι υπό ομηρία για πολλούς μήνες δημιουργούς και παραγωγούς που τα προγράμματά τους τρέχουν και ζητούν το άμεσο ενδιαφέρον του Κέντρου.

Επισημαίνουμε πως οι τεκμηριωμένες προτάσεις μας από την εμπειρία δεκαετιών για συνεχή ροή κατάθεσης προτάσεων και αποφάσεων όχι μόνο δεν εισακούστηκαν, αλλά ούτε καν συζητήθηκαν σοβαρά. Φαίνεται πως ο διάλογος που και ο κ. υφυπουργός απεχθάνεται έχει εξοβελιστεί και από τη διοίκηση του ΕΚΚ η οποία έχει μείνει προσκολλημένη στις λογικές του 2000.

Μια από τις προηγούμενες διοικήσεις του ΕΚΚ, αυτή με πρόεδρο τον Βασίλη Βαφέα το 2019, εξασφάλισε από το πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων 4.000.000 ευρώ που θα κατευθύνονταν στην παραγωγή κινηματογραφικών ταινιών. Το ΕΚΚ πρόλαβε και εισέπραξε 300.000 ευρώ το 2019. Το υπόλοιπο ποσό 3.700.000 ευρώ δρομολογήθηκε προς είσπραξη με την ακόλουθη κατανομή: 1.000.000 ευρώ το 2020, 1.000.000 ευρώ το 2021 και 1.700.000 ευρώ το 2022. 

Και γεννάται το ερώτημα: Σε αυτήν τη δύσκολη συγκυρία που και τα 1000 ευρώ είναι απαραίτητα για το ΕΚΚ, γιατί η διοίκηση Χολέβα, που εσείς, κ. υφυπουργέ, διορίσατε, έδειξε εγκληματική αδιαφορία και άφησε να χαθεί το τεράστιο ποσό των 3.700.000 ευρώ;

Κανείς ποτέ δεν εξήγησε το γιατί… Θα λογοδοτήσει κανείς;

Όπως είναι γνωστό, η νομιμότητα των πράξεων του ΔΣ του ΕΚΚ καθώς και η διαφάνειά τους, ελέγχονται νομίμως από ορκωτούς λογιστές. Οι ορκωτοί λογιστές είναι το νόμιμο εργαλείο για τον εντοπισμό τυχόν διαχειριστικών ευρημάτων, ώστε να ακολουθήσει η διόρθωση των πραγμάτων. Ο έλεγχος των πεπραγμένων του ΔΣ ενός δημόσιου φορέα δεν είναι δουλειά ιδιωτικών δικηγορικών γραφείων, αλλά γίνεται από τις αρμόδιες ελεγκτικές υπηρεσίες του δημοσίου. 

Πάμε στο μείζον θέμα των χρηματοδοτήσεων του ΕΚΚ τώρα. Το Κέντρο αποδεδειγμένα έχει αφεθεί να λειτουργεί τα τελευταία χρόνια με τη θηλιά της οικονομικής ασφυξίας στον λαιμό και οι διορισμένες διοικήσεις τη βιώνουν με μια μαζοχιστική αφέλεια. Το αποδεικνύουν οι τελευταίες χρηματοδοτήσεις του ΔΣ που για προτάσεις δύο χρόνων είχε να διαθέσει το εξευτελιστικό ποσό του 1.700.000 ευρώ για 40 περίπου προγράμματα κάθε χρόνο.

Προβάλλετε, κ. υφυπουργέ, ότι πρόσφατα το ΕΚΚ επιχορηγήθηκε εκτάκτως με το ποσό των 2.420.000 ευρώ προκειμένου να καλυφθεί το κενό που είχε δημιουργηθεί με την κατάργηση της επιχορήγησης από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, για τα έτη 2020-2021. Για τις ετήσιες υποχρεώσεις του ΥΠ.ΠΟ.Α. προς το Κέντρο, όμως, δεν μας λέτε τίποτα. Η πυροσβεστική χρηματοδότηση χρόνιων αναγκών και οικονομικών ελλειμμάτων δεν αποτελεί λύση, αλλά μπάλωμα.

Πέραν όμως όλων τούτων, η μέχρι σήμερα διετής θητεία σας αρχικά ως Γενικός Γραμματέας και στη συνέχεια ως υφυπουργός, αρμόδιος για θέματα Σύγχρονου Πολιτισμού, όχι μόνο δεν έχει να επιδείξει κάποιο αξιόλογο έργο στο πεδίο του Σύγχρονου Πολιτισμού, αλλά αντιθέτως χαρακτηρίζεται από μια σειρά παραλείψεις και πρακτικές, που θα έπρεπε να σας κάνουν πιο προσεκτικό και επιφυλακτικό στις επιθετικές διατυπώσεις σας.

Γιατί, αλήθεια, αφού η προηγούμενη κυβέρνηση δείχνοντας άγνοια και αδιαφορία, κατήργησε τον αναπτυξιακό φόρο επί του εισιτηρίου εσείς ως γνώστης και αρμόδιος δεν τον επαναφέρατε με μια τροπολογία;

Λέτε πως η προηγούμενη κυβέρνηση δεν έκανε, ως όφειλε, καμία ενέργεια ώστε η κινηματογραφία να ωφεληθεί από το εκ του Νόμου προβλεπόμενο ποσό από το 1,5% των ιδιωτικών τηλεοπτικών σταθμών με την παραγωγή κινηματογραφικών ταινιών. Σωστά. Εσείς, δύο χρόνια τώρα τι έχετε κάνει για να εφαρμοστεί ο Νόμος; Τίποτα…

Η ΕΕΣ υπήρξε πάντα, μέσα από διάλογο, άτυπος και δημιουργικός σύμβουλος για τον εκάστοτε υπουργό Πολιτισμού. Βασική επιδίωξη του Σωματείου είναι πάντα η πρόοδος της κινηματογραφίας μας και η βελτίωση της θέσης των δημιουργών της. Εσείς φαίνεται πως έχετε αλλεργία στον διάλογο. Πρέπει όμως να κατανοήσετε ότι εκ της θέσεώς σας είστε υποχρεωμένος να συνομιλείτε με τους εκπροσώπους των δημιουργών του Σύγχρονου Πολιτισμού και επομένως και της Κινηματογραφικής Κοινότητας. Αυτοί γνωρίζουν τα θέματα, τις ανάγκες και αυτούς θα αφορά, εντέλει, ο νέος Νόμος!

Και σας δηλώνουμε ευθαρσώς, κανένας νόμος δεν θα γίνει ερήμην της Κινηματογραφικής Κοινότητας, στο παρασκήνιο με υπό-ομάδες και περιφερόμενους μυαλοπώληδες «σωτήρες» του Ελληνικού Κινηματογράφου.

Ένας υφυπουργός του σύγχρονου πολιτισμού οφείλει πρωτίστως να γνωρίζει και να σέβεται τους δημιουργούς, τον μόχθο και τις αγωνίες τους, καθώς και το έργο τους. Σε αυτόν τον ευαίσθητο χώρο, οφείλει να ακούει τους φορείς των δημιουργών και όχι υπό-ομάδες, να γεφυρώνει αντιθέσεις όπου υπάρχουν, να ενώνει και όχι να διχάζει. Οφείλει δηλαδή να συνεργάζεται και να συνδιαλέγεται με τους εκλεγμένους εκπροσώπους τους, να εισηγείται μέτρα που θα διευκολύνουν και θα στηρίζουν τη δημιουργικότητά τους και θα δίνουν προοπτικές σε όλους. Αυτό είναι ωφέλιμο για την πατρίδα. Αυτό το στίγμα άφησε η αείμνηστη Μελίνα Μερκούρη με τον νόμο πλαίσιο του 1986.

Ωστόσο, οφείλουμε να σημειώσουμε ότι με ικανοποίηση και πολλές επιφυλάξεις είδαμε στην ανακοίνωσή σας να περιέχονται ορισμένες από τις σοβαρές προτάσεις που περιλαμβάνει το σχέδιο της Κινηματογραφικής Κοινότητας για μια σύγχρονη βιώσιμη Ελληνική Κινηματογραφία, που σας έχουμε υποβάλει. Πρόκειται για το μόνο, άλλωστε, μελετημένο και ολοκληρωμένο σχέδιο που υπάρχει. Ασφαλώς υπάρχει στήριξη στις εξαγγελίες που αφορούν:

Στην ανάγκη διαμόρφωσης ενός νέου Νομοθετικού Πλαισίου για ολόπλευρη ανάπτυξη της αλυσίδας της κινηματογραφίας που θα περιλαμβάνει τους τρεις βασικούς άξονες, παιδεία-εκπαίδευση, σταθερή ετήσια γενναία ενίσχυση της παραγωγής και διασφάλιση ενός περιφερειακού δικτύου σύγχρονων μικρών αιθουσών κυκλοφορίας των ταινιών.

Στην ίδρυση, επιτέλους, Κρατικής Ακαδημίας Οπτικοακουστικών Μέσων πανεπιστημιακού επιπέδου.

Τη μετεξέλιξη του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου σε έναν σύγχρονο, αντιγραφειοκρατικό ευέλικτο φορέα χρηματοδότησης της παραγωγής με σταθερές ετήσιες χρηματοδοτήσεις στο ύψος των αντίστοιχων με την Ελλάδα ευρωπαϊκών χωρών.

Και σε άλλα…

Δεν γνωρίζουμε ακόμη αν οι εξαγγελίες αυτές αποτελούν πολιτικές δεσμεύσεις και της κυβέρνησης. Χωρίς να μεμψιμοιρούμε, εμείς διατηρούμε και πάλι τις επιφυλάξεις μας για τρεις λόγους:

(α) Ο πρώτος είναι ότι πολλές φορές κατά το παρελθόν ακούσαμε τέτοιες εξαγγελίες-δεσμεύσεις που παρέμειναν απλές προθέσεις. Η ίδρυση π.χ. Κρατικής Ακαδημίας Οπτικοακουστικών Μέσων πανεπιστημιακού επιπέδου έχει αναγγελθεί από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 από δύο τουλάχιστον κυβερνήσεις.

(β) Ο δεύτερος λόγος είναι ότι σοβαρά νομοθετικά μέτρα για ουσιαστική πρόοδο και βιώσιμες λύσεις για την κινηματογραφία μας που θα είναι πλησιέστερες στις πραγματικές ανάγκες των δημιουργών της, δεν μπορούν να γίνουν ερήμην και χωρίς διάλογο με την Κινηματογραφική Κοινότητα. Αυτό έχει αποδείξει η εμπειρία δεκαετιών με τον πρωτοποριακό για την εποχή Νόμο 1597/1986, με την ίδρυση του ΕΚΚ με τη διαμόρφωση του Νόμου 2121/1993 για την κατοχύρωση των πνευματικών δικαιωμάτων κ.α. 

(γ) Ο τρίτος λόγος είναι η εμμονή σας, κ. υφυπουργέ, ότι ο Νόμος 3905/2010 με κάποιες εμβαλωματικές παρεμβάσεις, τροποποιήσεις ή επικαιροποιήσεις μπορεί να δώσει βιώσιμες και μακροχρόνιες λύσεις. Αν το πιστεύετε αυτό, πραγματικά τότε θα πρέπει να διερωτηθείτε μήπως ταυτίζεστε με τους αφανείς, κινούμενους διαρκώς στο παρασκήνιο, αλλά γνωστούς στην Κινηματογραφική Κοινότητα εμπνευστές του πεισιθανάτιου για την Ελληνική Κινηματογραφία αυτού Νόμου.

Ο ανοιχτός, ισότιμος και ειλικρινής διάλογος με τους φορείς των εργαζομένων στην Κινηματογραφία και η σύμφωνη γνώμη τους αποτελεί εκ των ων ουκ άνευ, πραγματικό κλειδί για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας και αποτελεσματικότητας κάθε πολιτικής απόφασης για την ανάπτυξή της.

Η ΕΕΣ συσπειρώνει στους κόλπους της τη συντριπτική πλειοψηφία των κινηματογραφικών και οπτικοακουστικών δημιουργών, καθώς και οι υπόλοιποι φορείς της Κινηματογραφικής Κοινότητας, δεν θα λυπηθούν να καταβάλλουν τις αναγκαίες προσπάθειες, προκειμένου να αξιοποιηθεί με τον καλύτερο τρόπο η ευκαιρία που έχουμε μπροστά μας για τη σύνταξη ενός νέου, σύγχρονου, βιώσιμου θεσμικού πλαισίου για μια Εθνική Κινηματογραφία που θα επιτρέψει κατά την επόμενη δεκαετία:

Την ανάπτυξη της παραγωγής κινηματογραφικών έργων που έχει ανάγκη η κοινωνία μας και που θα είναι προσβάσιμα στο κοινό όλης της χώρας.

Τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της διεθνούς θέσης των ελληνικών κινηματογραφικών έργων.

Την εξασφάλιση εργασίας στην κινηματογραφική κοινότητα ώστε οι εμπλεκόμενοι να έχουν εργασία και οι δημιουργοί να μπορούν με ασφάλεια να δημιουργούν τα έργα τους και να ζουν με αξιοπρέπεια από τη δουλειά τους.

Ο Σύγχρονος Ελληνικός Πολιτισμός και η Κινηματογραφία μας που αποτελεί την ατμομηχανή του διεθνώς, χρειάζονται ριζική θεσμική ανασυγκρότηση, γενναία κρατική οικονομική υποστήριξη, όπως το Σύνταγμα επιβάλλει, όραμα, σχέδιο, και προγραμματισμό που θα προσφέρει ίσες ευκαιρίες σε όλους τους δημιουργούς χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς.

Εμείς έχουμε εμπειρία δεκαετιών, προτάσεις, ιδέες. Και με καλή πίστη, περιμένουμε την πρόσκλησή σας. Διαφορετικά, είμαστε βέβαιοι ότι θα γίνουμε και πάλι θεατές μια ακόμη θνησιγενούς πρωτοβουλίας…

Παρέμβαση της ΕΕΣ υπέρ του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου και αμφισβήτηση του ΕΚΟΜΕ

Παρέμβαση προς το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου αναφορικά με τη μεταφορά κινηματογραφικού υλικού από τα εργαστήρια της Φίνος Φιλμ